De Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht zijn oktober vorig jaar begonnen met een pilot om muizen en ratten die als proefdier werden gebruikt te herplaatsen. Normaliter worden de dieren gedood, maar nu gaan ze naar mensen zoals Manon Verheem (23). Zij wilde al tijden ratten en heeft de ratjes Koe en Poes nu onder haar hoede genomen.
Honden en katten die voor gedragsexperimenten zijn gebruikt, gaan als ze niet meer nodig zijn soms al wel naar een nieuw baasje. Maar met kleinere proefdieren komt dit bijna nooit voor. Volgens proefdierdeskundige aan de Universiteit Utrecht Pascalle van Loo gebeurt dit in heel Europa alleen nog in Zwitserland.
Maar de Instantie voor Dierenwelzijn Utrecht (IvD Utrecht), die namens beide instellingen toeziet op het welzijn van de proefdieren, wilde daar verandering in brengen. In samenwerking met opvangcentrum Het Knagertje in Den Haag, de Dierenbescherming, Animal Rights en de stichting Hulp en Herplaatsing Huisdieren is zij in oktober gestart met een pilot om ratten en muizen te herplaatsen die niet meer nodig zijn voor dierproeven.
Het gaat om dieren die niet genetisch zijn gemanipuleerd, want volgens de wet mogen genetisch gemanipuleerde dieren niet worden herplaatst. In de praktijk gaat het vooral om dieren die zijn gebruikt voor gedragsproeven of die overblijven na het fokken.
Koe en Poes
Twee ratten uit die laatste categorie zijn terechtgekomen bij Manon Verheem. Haar vader werkt als analist in het UMC Utrecht vaak met knaagdieren en toen Verheem vertelde dat ze al een poos zat te denken aan het nemen van ratjes, dacht hij dat hij via zijn werk wel iets kon regelen. Hij kwam er vervolgens achter dat de IvD Utrecht met een pilot bezig was. ,,Deze ratjes waren ‘over’. Er werd een nestje gefokt voor een experiment en dan weet je nooit hoeveel dieren er worden geboren. Daarom zijn er soms een paar overtallig. In dit geval waren het er twee.”
De ratjes Koe en Poes kwamen eind september ter wereld. ,,Ik kreeg foto’s toegestuurd en heb de diertjes begin november gekregen. Mijn vader heeft ze op het werk opgehaald en naar mij in Groningen, waar ik studeer, gebracht.”
Impulsaankopen
,Ze hebben ook echt een persoonlijkheid. Poes is heel makkelijk en rustig. Die kan ik op mijn schouder zetten, die gaat overal mee naartoe
Het lijkt nu makkelijk te gaan, maar de universiteit ziet er volgens Van Loo streng op toe dat de knaagdieren goed terechtkomen. Het toekomstige baasje moet zich van tevoren eerst goed verdiepen in de verzorging en de huisvesting om impulsaankopen te voorkomen. Ook moeten de mensen een klein bedrag betalen voor de aanschaf. Verheem betaalde 20 euro en was al voorbereid: op haar studentenkamer in een Groningse studentenflat staat een kooi van 1,50 bij 1 meter met vier verdiepingen.
,,De kooi is bijna net zo groot als ik”, lacht ze. Koe en Poes vermaken zich er prima in, maar ze worden ook elke dag sowieso een uurtje opgepakt. ,,Dan zit ik met ze in de badkamer, want daar kan de deur dicht. Dan zit ik erbij en kunnen zij rondrennen. Poes neem ik ook weleens mee naar de mensen die ook aan deze gang wonen of ik zit met ze in de woonkamer. Dat vindt iedereen heel leuk.”
Hoogtevrees
Ratten zijn volgens Verheem heel intelligente en leuke huisdieren. Je kunt echt een band met ze krijgen en ze komen bij je zitten. ,,Ze hebben ook echt een persoonlijkheid. Poes is heel makkelijk en rustig. Die kan ik op mijn schouder zetten, die gaat overal mee naartoe. Hij heeft wel een beetje hoogtevrees. Koe is wat drukker, die wil alles zien.”
Tot nu toe gaat het heel goed met de dieren uit de pilot, zegt de proefdierdeskundige. Er zijn in een halfjaar tijd 156 muizen en acht ratten herplaatst, waarvan één muis is overleden. ,,Uit een enquête onder de adoptanten blijkt dat iedereen die mee heeft gedaan, positief is. Een aantal mensen vertelden ook hoe actief de dieren al naar hen toe kwamen. Zo hebben we toch mensen én dieren blij gemaakt.”
Dat geldt ook voor Verheem. ,,Ik vind dit echt een goed initiatief, want zo kun je de dieren nog een plekje gunnen voor de rest van hun leven. Op een bepaalde manier voelt het alsof ik ze heb gered, anders waren ze nu dood geweest.”
Bronvermelding: Eindhovens Dagblad, Indra Jager dd. 24-04-2020
