Vogels schrikken zich rot door vuurwerk, zelfs op 10 km afstand

Vogels hebben veel meer last van vuurwerk dan tot nu toe werd gedacht, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam. Op radarbeelden is te zien hoe vogels massaal opschrikken tijdens de jaarwisseling. Ook ganzen hebben er last van en de gevolgen zijn niet niks. “Voor zover we weten, zijn er geen andere storende factoren die zo’n groot effect hebben.”

Voor de studie hebben onderzoekers radarbeelden bekeken van vlak voor en tijdens de jaarwisseling. Daarop is goed te zien wat de harde knallen precies doen. In het begin van de avond is het relatief rustig, maar om 00:00 uur vliegen de vogels massaal op. Hetzelfde geldt voor ganzen.

Gemiddeld rusten de ganzen tijdens de jaarwisseling zelfs twee uur korter, blijkt uit de resultaten. Ze vliegen bij het opschrikken 40 tot 150 meter hoger dan normaal en vliegen dan ook langer, tussen de 10 en 500 kilometer aan één stuk. Normaal gebeurt dat alleen tijdens het trekseizoen.

Eerder onderzoek in 2011

De onderzoekers houden al een tijdje het gedrag van de gevleugelde dieren in de gaten tijdens de jaarwisseling. “Iedere keer licht onze radar op”, vertelt ecoloog Bart Hoekstra, een van de onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam (UvA). In 2011 publiceerden hij en zijn collega’s al onderzoeken over de grote groepen vogels die opstijgen boven bekende watergebieden. Het doel van het huidige onderzoek is een totaalplaatje optekenen en ook begrijpen wat er buiten die gebieden gebeurt.

Daarom is nu het grotere geheel onder de loep genomen. “We kunnen nu ook iets zeggen over de afstand waarop vogels worden beïnvloed en welke soorten het meest geraakt worden”, legt Hoekstra uit. “Een van de meest opvallendste dingen die we ontdekten, was dat vogels tot wel 10 kilometer van de vuurwerkplaats nog steeds opvliegen. Voor zover we weten, zijn er geen andere storende factoren die zo’n groot effect hebben.”

De wetenschappers weten nog niet zeker of de gevolgen direct fataal zijn. “Maar het is duidelijk dat het hun gedrag en energieverbruik aardig in de war schopt”, zegt ook onderzoeker Hoekstra. “Vooral tijdens oud en nieuw, in de winter, zijn vogels normaal gesproken superzuinig met hun energie.”

Lastige tijd van het jaar

Hanne Tersmette-Strijland van Vogelbescherming Nederland beaamt dat. “Wanneer vogels zo opgeschrikt worden, kost het ze behoorlijk wat energie om van die schrikreactie te herstellen”, zegt ze. Als het schrikken een langere tijd doorgaat, kan het verstrekkende gevolgen hebben voor de dieren. “Ze moeten dan extra voedsel zoeken, en dat is behoorlijk lastig in deze tijd van het jaar.”

olgens Tersmette-Strijland is het te vergelijken met het water opgaan in een bootje, ook dan vliegen de vogels op. “Je denkt misschien dat ze snel weer zullen landen, maar dat kost die beestjes echt veel energie. En met al dat geknal is het natuurlijk nog erger, het is net alsof je ze een intervaltraining laat doen.”

Ze gaat verder: “Ook in stedelijke gebieden zie je veel vogels, en daar lijkt de concentratie van vuurwerk veel heftiger te zijn. Soms vliegen ze zelfs tegen ramen of hoogspanningskabels aan. Er lijkt gewoon geen rustige plek voor ze te zijn.” Volgens Tersmette-Strijland is het voor de vogels beter om als we helemaal geen vuurwerk meer afsteken. “Dat zou echt mijn voorkeur hebben.”

Bron: Editie NL